The constitutional principle of public power decentralization in the Polish legal system
DOI:
https://doi.org/10.54201/iajas.v3i1.50Keywords:
decentralization, local self-government, autonomy, territorial division, public tasks, subsidiarity principleAbstract
Decentralization of public power is one of the fundamental principles present in rule of law democracies. It is a constitutional principle that is materialized through the functioning of local self-government. The article concisely characterizes the decentralization of public power in Poland, with particular emphasis on the basic principles governing the functioning of local self-government. The author also points to problems related to the implementation of the said principle.
References
Bigo, T. (1928). Związki publiczno-prawne w świetle legislatstwa polskiego [Public law relations in the light of Polish legislation]. Kasy im. Mianowskiego.
Chmaj, M. (2004). Podziały terytorialne państwa [Territorial divisions of the state]. In E. Ochendowski (Ed.), Prawo administracyjne. Część ogólna [Administrative Law. General part] (pp. 9–10), Dom Organizatora.
Cieślik, Z. (2004). Zagadnienia prawa europejskiego. Informacje na temat kontroli działań podejmowanych przez UE pod względem zgodności z zasadą subsydiarności [European law issues. Information on the control of actions taken by the EU in terms of their compliance with the principle of subsidiarity]. “Zeszyty Prawnicze Biura Studiów i Ekspertyz” No. 3. Wydawnictwo Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.
Doliwa, A. (2012). Osobowość prawna jednostek samorządu terytorialnego [Legal personality of local self-government units]. Legalis.
Fundowicz, F. (2005). Decentralizacja administracji publicznej w Polsce [Decentralization of public administration in Poland]. KUL.
Grzybowska, M., & Grzybowski, M. (2020). Konstytucyjna zasada decentralizacji władzy publicznej a proces decyzyjny w kwestiach tworzenia i zmiany granic gmin [Constitutional principle of decentralization of public power and the decision-making process of determining and changing gminas’ borders]. In K. Skotnicki (Ed.), Samodzielność ustrojowa samorządu terytorialnego w Polsce [Self-reliance of local self-government in Poland] (pp. 13–24). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Izdebski, H. (2009). Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności. [Local self-government. Organization and functioning]. LexisNexis.
Kania, K. (2017). Decentralizacja władzy publicznej w świetle konstytucyjnej zasady pomocniczości [Decentralization of public authority in the light of the constitutional principle of subsidiarity]. In M. Chrzanowski & J. Sobczak (Eds.), Samorządy w procesie decentralizacji władzy publicznej [Local self-governments in the process of public power decentralization] (pp. 19–31). Stowarzyszenie Naukowe Pro Scientia Iuridica.
Kieres, L. (2020). Decentralizacja w ujęciu Konstytucji RP. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego [Decentralization in the light of the Polish Constitution. Case law of the Constitutional Tribunal]. Samorząd Terytorialny, 3/2020.
Chmielnicki, P. (Ed.) (2013). Komentarz do ustawy o samorządzie gminnym [Commentary on the Act on gmina self-government]. LexisNexis.
Korczak, J. (2012). Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej [Constitutional foundations for the functioning of public administration]. In A. Hauser, A. Wróbel, & Z. Niewiadomski (Eds.), System Prawa Administracyjnego. Tom 2 [Administrative law system. Volume 2] (pp. 345–365). C. H. Beck.
Kumaniecki, W. (1924). Centralizm i decentralizacja w ankiecie konstytucyjnej [Centralism and decentralization in the constitutional survey]. Wydawnictwo Prawnicze PWN.
Leoński, Z. (2001). Zarys prawa administracyjnego [An outline of administrative law]. Wydawnictwo Prawnicze PWN.
Niczyporuk, J. (2006). Deconcentration of public administration [Dekoncentracja administracji publicznej]. Maria Curie-Sklodowska University Press.
Niewiadomski, Z. (2002). Samorząd terytorialny w Konstytucji RP [Local self-government in the Constitution of the Republic of Poland]. Samorząd Terytorialny, 3/2002, 3–30.
Nowacka, E. (2003). Samorząd terytorialny w ustroju państwowym [Local self-government within the state system]. LexisNexis.
Ostrowska, A. (2020). Realizacja zasady subsydiarności w funkcjonowaniu trójstopniowego samorządu terytorialnego w Polsce [Implementation of the principle of subsidiarity in the three-tier local self-government system in Poland]. In M. Skrodzka (Ed.), Subsydiarność - uwarunkowania, regulacje i praktyka [Subsidiarity - conditions, regulations and practice] (pp. 143–162). C. H. Beck.
Panejko, J. (1926). Geneza i podstawy samorządu europejskiego [Origins and foundations of European local self-government]. Przemiany.
Popławska, E. (1998). Zasada pomocniczości (subsydiarności) [The principle of subsidiarity]. In W. Sokolewicz (Ed.), Zasady podstawowe polskiej konstytucji [Fundamental principles of the Polish Constitution] (pp. 487–494). Wydawnictwo Sejmowe.
Pośpiech-Kłak, A. (2018). Commentary on Article 7 of the Act on gmina self-government. In S. Gajewski & A. Jakubowski (Eds.), Ustawy samorządowe. Komentarz [Local self-government acts. A commentary] (pp. 49–52). C. H. Beck.
Przybylska-Marciniuk, E. (2004). Zasada subsydiarności w projekcie Traktatu konstytucyjnego [Principle of Subsidiarity in the Project of the Constitutional Treaty]. In J. Barcz (Ed.), Przyszły traktat konstytucyjny. Zasadnicze zmiany ustrojowe w UE [Future Constitutional Treaty. Fundamental changes in the EU’s political system] Vol. 2 (pp. 17–22). Prawo i Praktyka Gospodarcza.
Reiss W. (1932). Zasada deconcentracji i decentralizacji w administracji [The principle of deconcentration and decentralization in administration]. Vilnius.
Sarnecki, P. (2002). Nota do art.169 [Commentary to Article 169]. In L. Garlicki (Ed.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz [Constitution of the Republic of Poland. A commentary] (pp. 119–120). Wydawnictwo Sejmowe.
Sidorowska-Ciesielska, A. (2018). Commentary on Article 7 of the Act on gmina self-government. In S. Gajewski & A. Jakubowski (Eds.), Ustawy samorządowe. Komentarz [Local self-government acts. A commentary] (pp. 756–757). C.H. Beck.
Skoczylas, A., & Piątek, W. (2016). Commentary on Article 15. In Safjan, M., & Bosek, L. (Eds.), The Constitution of the Republic of Poland. Volume I. Commentary on Articles 1-86 (pp. 15–16). LexisNexis.
Starościak, J. (1960). Decentralizacja administracji [Decentralization of administration]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Szlachetko, J. (2018). Trwałość decentralizacji władzy publicznej- między konstytucyjna zasadą a ustawową praktyką [Stability of public power decentralization - the constitutional principle vs. practice]. Samorząd Terytorialny, 10/2018, 45–55.
Szpor, A. (2001). Państwo a Subsydiarność jako zasada prawa w UE i w Polsce [The state and subsidiarity as a legal principle in the EU and Poland]. Samorząd Terytorialny, 1-2/2001, 20–35.
Tuleja, P. (2019). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz [Constitution of the Republic of Poland. A commentary]. Wolters Kluwer.
Wieczorek, P. (2022). Tereny zielone [Green areas]. In M. Stębelski, A. Szafrański, & P. Wojciechowski (Eds.), Zrównoważone miasto. Stan faktyczny i wyzwania prawne realizacji Agendy 2030 [A sustainable city. The state of affairs and legal challenges of implementing the Agenda 2030] (pp. 163–204). C. H. Beck.
Wiktorowska, A. (2002). Prawne determinanty samodzielności gminy. Zagadnienia administracyjnoprawne [Legal determinants of the gmina’s self-reliance. Administrative law issues]. LIBER.
Wiktorowska, A. (2009). Podstawowe pojęcia teoretyczne w nauce prawa administracyjnego [Basic theoretical concepts in the science of administrative law]. In M. Wierzbowski (Ed.) Prawo administracyjne [Administrative Law]. (91–142). LexisNexis.
Winczorek, P. (2008). Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej [Commentary on the constitution of the Republic of Poland]. LIBER.
Żelasko-Makowska, E. (2018a). Legalność jako kryterium nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego [Legality as a criterion of supervision over the local self-government activity]. Administracja: Teoria-Dydaktyka-Praktyka, 4(53), 226–240.
Żelasko-Makowska, E. (2018b). Zmiany granic jednostek samorządu terytorialnego – wybrane problemy na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego [Changes to borders of local self-government units - selected issues in view of the Constitutional Tribunal’s decisions]. In J. Jagielski, & M. Wierzbowski (Eds.), Prawo administracyjne dziś i jutro [Administrative law today and tomorrow] (pp. 619–630). Wolters Kluwer.
Zgud, Z. (1999). Zasada subsydiarności w prawie europejskim [Principle of subsidiarity in European law]. Zakamycze.
Zimmermann, J. (2008). Prawo administracyjne [Administrative law]. Wolters Kluwer.
Legal sources
Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997, Journal of Laws No. 78, item 483, as amended.
European Charter of Local Self-Government adopted in Strasbourg on 15 October 1985, Journal Of Laws of 1994, No. 124, item 607, as amended
the Act of 8 March 1990 on gmina self-government, Journal of Laws of 2022, item 559, as amended
the Act of 5 June 1998 on powiat self-government, Journal Of Laws of 2022, item 528, as amended.
the Act of 5 June 1998 on voivodeship self-government, Journal Of Laws of 2022, item 547, as amended.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 26.02.2003, K 30/02.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 3.11 2006, K 31/06, OTK Series A 2006, No. 9, item 135.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 3.11.2006, K 31/06 OTK-A 2006/10, item 147.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 12.03 2007, K 54/05, OTK Series A 2007, No. 3, item 25.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 19.11.2008, Kp 2/08, OTK-A 2008/9, item 157.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 28.11.2013, K 17/12, OTK Series A 2013, No. 8, item 125.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 13.03.2014. P 38/2011, OTK Series A 2014, No. 3, item 31.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Paulina Bieś-Srokosz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
